Əsas vəsaitlərin xaric olması

• satıldıqda
• ləğv edilib silindikdə
• əvəzsiz olaraq başqa təşkilata və fiziki şəxsə verildikdə
• maliyyə qoyuluşu qaydasında digər müəssisələrin kapitalında iştirak payı kimi verildikdə
• təbii fəlakət, invertarlaşma nəticəsində və başqa səbəblərdən əskik gəldikdə
• müəssisənin tabeçiliyində olan başqa müəssisəyə verildikdə
• uzunmüdətli icarəyə verildikdə

Müəssisələrin mühasibat uçotunun hesablar planı və onun tətbiqinə dair Təlimat-ına əsasən müəssisəyə məxsus əsas vəsaitlərin satışı və sair xaricolmaları (ləğvi, silinməsi, əvəzsiz olaraq verilməsi və s.) prosesləri haqqında məlumatları ümumiləşdirmək, eləcə də onların satışından olan maliyyə nəticələrini müəyyənləşdirmək üçün 47 N -li "Əsas vəsaitlərin satışı və sair xaricolmaları" hesabı nəzərdə tutulmuşdur.

Əsas vəsaitlərin müəssisədən çıxmasının səbəblərinin müxtəlif olmasına baxmayaraq (satıldıqda, silindikdə, əvəzsiz olaraq verildikdə və s.) onlar müəssisədən çıxan zaman onların ilkin dəyəri 01 "Əsas vəsaitlər" hesabından 47 "Əsas vəsaitlərin satışı və sair xaricolmalar" hesabının debetinə silinir. Tamamilə xarab olmuş, yaxud çatışmayan əsas vəsaitlərin ilk dəyərlərinin silinməsi zamanı da bu cür mühasibat yazılışı tərtib edilir.

N	Əməliyyatın məzmunu	Debet	Kredit
1	Əsas vəsaitlər satıldıqda
1.1	Əsas vəsaitin ilkin dəyəri silinir	47	01
1.2	Hesablanmış köhnəlmə silinir	02	47
1.3	Hesab-faktura alıcıya təqdim olunur	62	47
1.4	ƏDV hesablanır	47	68
1.5	Əməliyyat üzrə mənfəət (zərər) hesablanır	47(80)	80(47)
2	Yararsız əsas vəsaitlər silindikdə
2.1	Yararsız əsas vəsaitin ilkin dəyəri silinir	47	01
2.2	Hesablanmış köhnəlmə silinir	02	47
2.3	Sökülmə xərcləri hesablanır	47	69,70,76
2.4	Silinmə nəticəsində yararlı materiallar anbara mədaxil edilir	10	47
2.5	Tam amortizasiya olunmadan uçotdan ƏV silinməsi üzrə hesablanan ƏDV (AR VM, 159.5)	47	68
2.6	Əməliyyat üzrə mənfəət (zərər) hesablanır	47(80)	80(47)
3	Başqa müəssisə və təşkilatlara əsas vəsaitlər əvəzsiz olaraq verildikdə
3.1	Əvəzsiz verilən əsas vəsaitin ilkin dəyəri silinir	47	01
3.2	Hesablanmış köhnəlmə silinir	02	47
3.3	Əsas vəsaitin dəyəri silinir	87, 88	47
3.4	Əvəzsiz verilən Əsas vəsaitin bazar qiymətinə nisbətən hesablanan ƏDV	47	68
4	İstismarda olan əsas vəsaitlər ATƏ-yə (az qiymətli və tezköhənələn əşyalar sırasına) keçirildikdə
4.1	İlkin dəyər ATƏ hesabına keçirilir	12	01
4.2	Hesablanmış köhnəlmə keçirilir	02	13
5	Əsas vəsait əskik gəldikdə
5.1	Əsas vəsaitin ilkin dəyəri silinir	47	01
5.2	Hesablanmış köhnəlmə silinir	02	47
5.3	Əskik gələn Əsas vəsaitin bazar qiymətinə nisbətən hesablanan ƏDV	47	68
5.4	Çatışmazlıq əks olunur	84	47
5.5	Günahkar şəxsin hesabına aid edilir	73	84
5.6	Günahkar şəxsin əmək haqqından tutulur	70	73
6	Əsas vəsait uzunmüddətli icarəyə verildikdə
6.1	Əsas vəsaitin ilkin dəyəri silinir	47	01
6.2	Hesablanmış köhnəlmə silinir	02	47
6.3	Müqavilə üzrə icarə məbləği göstərilir	09	47
6.4	İcarəyə verilən əsas vəsaitin ƏDV əks etdirilir	47	68
6.5	Gəlir(zərər) əks olunur	47(83)	83(47)
6.6	İllik icarə haqqı daxil olub	51	09
6.7	İcarə haqqından ƏDV hesablanır	76	68
6.8	İcarədən gəlir(zərər) əks etdirilir	83(80)	80(83)
7	Maliyyə qoyuluşu qaydasında digər müəssisələrin kapitalında iştirak payı kimi verildikdə
7.1	Əsas vəsaitin ilkin dəyəri silinir	47	01
7.2	Müqavilə qiyməti ilə təhvil verilir	06	47
7.3	idxal olunan əmlak istisna olmaqla müəssisənin Nizamnamə fonduna (kapitalına) pay şəklində hər hansı əmlakın qoyulması (əmlakın pay şəklində qoyuluşu, onun müqabilində bilavasitə digər əmlakın əldə edilməsi ilə əlaqədar olmadıqda) ƏDV tutulmur, əks halda tutulur	47	68

Sənədlər

Əsas vəsaitlər xaric olarkan müvafiq ilkin sənədlər tərtib edilməlidir. Yarasız hala düşmüş əsas vəsaitlər silindikdə Forma N 3Q "Əmlakın (qiymətlilərin) ləğvi aktı" tərtib edilir (yüklə - MS Excell - 22 KB)

"Avtomobil nəqliyyatı vasitələrinin ləğvi aktı"(yüklə - MS Excell - 26 KB)

Qanunvericilik

Dövlət müəssisə və təşkilatlarının, habelə nizamnamə kapitalında dövlətin payı olan müəssisələrin balansında olan yararsız hala düşmüş əsas vəsaitlərin silinməsi və bu vəsaitlərin söküntüsündən əldə edilən material qiymətlilərinin satışı üzrə QAYDALAR (yüklə - MS Word - 213 KB)