Mənfəət vergisi

Vergi ödəyicisinin gəliri (vergidən azad edilən gəlirdən başqa) ilə gəlirdən çıxılan xərci arasındakı fərq onun mənfəətidir.

Mənfəətdən ödənilən vergiyə mənfəət vergisi deyilir.

Mənfəət vergisi ödəyiciləri

Mənfəət vergisinin ödəyiciləri AR Vergi Məcəlləsinin 103-cü maddəsində sadalanıb:

1. rezident müəssisələr,
2. qeyri-rezident müəssisələr,
3. sahibkarlıq fəaliyyətindən gəlir əldə edən qeyri-kommersiya təşkilatları

Qeyd edək ki, AR Vergi Məcəlləsinə əsasən (maddə 13.2.39) Müəssisə aşağıda göstərilən sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan qurumlara deyilir:

• Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi əsasında yaradılan hüquqi şəxslər;
• xarici dövlətlərin qanunvericiliyi əsasında yaradılan hüquqi şəxslər (korporasıyalar, şirkətlər və s.), həmçinin onların filialları və daimi nümayəndəlikləri;
• Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq olaraq yaradılmış hüquqi şəxslərin sərbəst balansa, cari və ya digər hesablara malik olan filialları, struktur bölmələri və ya digər ayrıca bölmələri.

Hüquqi şəxs — Azərbaycan Respublikasının və ya xarici dövlətin qanunvericiliyinə uyğun olaraq hüquqi şəxs statusunda yaradılmış müəssisə və təşkilatlar.

Fiziki şəxs olmayan hər hansı xarici şəxs birgə sahibkarlıq fəaliyyətinin obyekti olmadığını sübut etməyincə, ona mənfəət vergisinin ödəyicisi olan müəssisə kimi baxılır. Qeyd edilməlidir ki, hüquqi şəxs yaratmadan birgə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər, həmin fəaliyyətdən əldə etdikləri birgə gəliri (bu fəaliyyətlə bağlı birgə xərci çıxmaqla) hesabladıqdan sonra, birgə sahibkarlıq fəaliyyətlərinə dair razılığa uyğun olaraq, vergiyə cəlb edilən gəliri bu fəaliyyətin iştirakçıları arasında bölürlər.

Yalnız sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan hüquqi şəxslər mənfəət vergisinin ödəyiciləri hesab edilir. Beləliklə, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmayan hüquqi şəxslər (büdcə, qeyri-hökümət, qeyri-kommersiya, xeyriyyə təşkilatları) mənfəət vergisi ödəyiciləri hesab edilmir, çünki onlar sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmurlar.

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi əsasında yaradılan və sərbəst balansa, cari və ya digər hesablara malik olan hüquqi şəxslərin filialları və struktur bölmələri. Lakin, qeyd etmək lazımdır ki, onlar müəssisə hesab olunsalarda, mənfəət vergisinin ödəyiciləri deyildirlər. Mənfəət vergisi mərkəzləşdirilmiş qaydada hüquqi şəxsin özü tərəfindən hesablanır və ödənilir.

Yazı sonuncu dəfə 2023-11-06 tarixində yenilənib.