Hesablar Planının 203-cü hesabı tikinti müqavilələri üzrə bitməmiş tikinti işlərinin dəyərini əks etdirir.

Tikinti müqaviləsi – ayrı-ayrı obyektlərin tikintisi üçün və ya layihəsi, texnologiyası və funksiyası, habelə təyinatı və ya istifadəsi baxımından bir-biri ilə sıx əlaqəli və ya bir-birindən asılı olan obyektlər kompleksinin tikintisi üçün bağlanmış müqavilədir.

01.01.2018 tarixinə kimi Tkinti müqavilələri üzrə gəlirlərin tanınması "Tikinti muqavilələri. İAS11" Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartı ilə tənzimlənirdi. 01.01.2018 tarixindən tikinti müqavilələri üzrə gəlirlər "Müştərilərlə müqavilələr üzrə gəlirlər. IFRS 15" Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartı əsasında tanınır.

Podratçı müəssisə tikinti obyekti ilə bağlı olan bütün xərcləri 203 "Tikinti müqavilələri üzrə məsrəflər" hesabında uçota alır. Bu hesaba aşağıdakı subhesablar açıla bilər:

• 203-1 "Tikintidə istifadə olunmuş xammal və materiallar";
• 203-2 "Tikinti ilə məşğul olan işçi heyəti ilə bağlı məsrəflər";
• 203-3 "Tikinti ilə məşğul olan işçi heyəti ilə bağlı məsrəflərə görə hesabalanılan sosial sığorta ayırmaları";
• 203-4 "Tikintidə istifadə edilən aktivlər üzrə amortizasiya məsrəfləri";
• 203-5 "Tikinti ilə bağlı sair məsrəflər".

Bundan başqa, 203-cü hesabın subhesabları üzrə hər tikinti müqaviləsi və ya tikinti obyekti üzrə ayrı subhesab yaradılır. Misal üçün:

• 203-1.A "Tikintidə istifadə olunmuş xammal və materiallar - Müqavilə A",
• 203-2.A "Tikinti ilə məşğul olan işçi heyəti ilə bağlı məsrəflər - Müqavilə A",
• 203-1.B "Tikintidə istifadə olunmuş xammal və materiallar - Müqavilə B"
• 203-2.B "Tikinti ilə məşğul olan işçi heyəti ilə bağlı məsrəflər - Müqavilə B" və s.

203-cü hesabın qalığı tikinti müqavilələri üzrə bitməmiş tikinti işlərinin dəyərini əks etdirir.

Tikinti müqavilələrinə əsasən təşkilat tərəfindən görülmüş iş və göstərilmiş xidmətlərlə bağlı məsrəflər 203 "Tikinti müqavilələri bitməmiş tikinti işləri" hesabın debeti və 201 "Xammal və materiallar", 207 "Digər ehtiyatlar", 531 "Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları", 532 "Törəmə(asılı) müəssisələrə qısamüddətli kreditor borcları", 535 "İcarə üzrə qısamüddətli kreditor borcları", 536 "Tikinti müqavilələri üzrə qısamüddətli kreditor borcları", 533 " İşçi heyətinə qısamüddətli kreditor borcları", 538 "Digər qısamüddətli kreditor borcları" hesabların və 522 "Sosial sığorta və təminat üzrə öhdəliklər", 523 "Digər məcburi ödənişlər üzrə öhdəliklər" hesabların kreditində uçota alınır.

Tikinti işləri baş podratçıya təhvil verildikdən sonra 203-cü hesabda yığılan məbləğ 701-2 "Tikinti müqavilələri üzrə maya dəyəri xərcləri" hesabına silinir. Bu hesabda da müvafiq müqavilələr və ya tikinti obyektləri üzrə subhesablar açıla bilər:

• 701-2.A "Tikinti müqavilələri üzrə maya dəyəri xərcləri - Müqavilə A”,
• 701-2.B "Tikinti müqavilələri üzrə maya dəyəri xərcləri - Müqavilə B” və s.